36.8 C
New Delhi

किं नयपालायैन्द्रप्रस्थमिदानीम् द्रुतमस्ति ! क्या नेपाल के लिए दिल्ली अभी दूर है !

Date:

Share post:

नयपालस्य विदेशमंत्री प्रदीप कुमार ज्ञवाली: स्व त्रयाणाम् दिवसानां यात्रायाम् (१४-१६ जनवरी) आगतः स्म ! तस्य इति यात्रायाः अनंतरम् आशाम् करोतीति स्म सीमा कलहे द्वयो देशयो मध्य संबंधाषु यत् कटुतागत: !

नेपाल के विदेश मंत्री प्रदीप कुमार ज्ञवाली अपनी तीन दिनों की यात्रा (14-16 जनवरी) पर दिल्ली आए थे ! उनकी इस यात्रा के बाद उम्मीद की जा रही थी सीमा विवाद पर दोनों देशों के बीच रिश्तों में जो कड़वाहट आई है !

तत् द्रुतम् भविष्यते नव इन्द्रप्रस्थम्-काठमांडो: संबन्धौ मार्गे पुनरागमिष्यत: ! वस्तुतः,इति यात्रायाः कालम् तस्य मेलनम् स्व भारतीय समकक्ष: एस जयशंकरेण रक्षामंत्री राजनाथ सिंहेन सह चभवताम् !

वह दूर हो जाएगी और नई दिल्ली-काठमांडू के संबंध पटरी पर लौट आएंगे ! हालांकि,इस यात्रा के दौरान उनकी मुलाकात अपने भारतीय समकक्ष एस जयशंकर और रक्षा मंत्री राजनाथ सिंह के साथ हुई !

द्वयो देशयो संबंधेषु दृष्टिपातकानि विशेषज्ञानां कथनमस्ति तत जयशंकरेण राजनाथ सिंहेन सह च् ज्ञवाल्या: औपचारिक मेलनमसीत् ! एतेन बहु महत्व: न दानीय: !

दोनों देशों के संबंधों पर नजर रखने वाले विशेषज्ञों का कहना है कि जयशंकर और राजनाथ सिंह के साथ ज्ञवाली की औपचारिक मुलाकात थी ! इसे बहुत महत्व नहीं दिया जाना चाहिए !

सामान्यतः भारतस्य यात्रायाम् आगन्तुक: विदेशमंत्री प्रधानमंत्री मोदिना मेलनम् कुरुतः तु ज्ञवाली पीएम मोदिना सह स्व सभाम् कर्तुम् नाशक्नुतां ! एतेन गृहित्वा बहु प्रकारस्य वार्ता: क्रियन्ते !

आम तौर पर भारत की यात्रा पर आने वाले विदेश मंत्री प्रधानमंत्री मोदी से मुलाकात करते हैं लेकिन ज्ञवाली पीएम मोदी के साथ अपनी बैठक नहीं कर सके ! इसे लेकर कई तरह की बातें की जा रही हैं !

कथ्यते तत ज्ञवालिना सह यदि पीएम मोदे: मेलनमभव्यतैति तर्हि अयम् सन्देशम् गम्यते ततानुमानतः एकैव वर्षमेव संबंधेषु निर्मित कटुता बहु स्तरैव द्रुतम् भवतः संबंधयो च् पुनः मार्गे आगता: ! तु नयपालस्य विदेशमंत्री पीएम मोदिना मेलनम् कर्तुम् नाशक्नुते !

कहा जा रहा है कि ज्ञवाली के साथ यदि पीएम मोदी की मुलाकात हो गई होती तो यह संदेश जाता कि करीब एक साल तक संबंधों में बनी खटास बहुत हद तक दूर हो गई है और रिश्ते वापस पटरी पर आ गए हैं ! लेकिन नेपाल के विदेश मंत्री पीएम मोदी से मुलाकात नहीं कर सके !

भारत-नयपाल संयुक्त आयोगस्य सभायाम् सम्मिलिते आगतः ज्ञवाली स्व इति यात्रया बहु प्राप्तम् कर्तुम् नाशक्नुते,अयम् कथनं उचितम् नास्ति !

भारत-नेपाल संयुक्त आयोग की बैठक में शरीक होने आए ज्ञवाली अपनी इस यात्रा से बहुत कुछ हासिल नहीं कर सके,यह कहना ठीक नहीं है !

सः जयशंकरेण सह द्विपक्षीय संबंधानां सर्वाणि आयामेषु चर्चा कृतः स्व देशाय च् मेदस्य कोरोना टीका: कोविशील्ड इत्यस्य आपूर्त्यां भारतस्य विश्वासम् ग्रहीते उत्तीर्णयति !

उन्होंने जयशंकर के साथ द्विपक्षीय संबंधों के सभी आयामों पर चर्चा की और अपने देश के लिए सीरम के कोरोना टीके कोविशील्ड की आपूर्ति पर भारत का भरोसा लेने में सफल रहे !

पीएम मोदिना सह ज्ञवाले: मेलनम् न भवते विद्वानानां कथनमस्ति तत नयपाले अधुना राजनीतिकास्थिरतायाः स्थितिमस्ति ! मंत्रि परिषदस्य अनुशंसायाम् राष्ट्रपति विद्या देवी भंडारी संसद: भंगमक्रियते !

पीएम मोदी के साथ ज्ञवाली की मुलाकात न होने पर जानकारों का कहना है कि नेपाल में अभी राजनीतिक अस्थिरता का माहौल है ! कैबिनेट की सिफारिश पर राष्ट्रपति विद्या देवी भंडारी ने संसद भंग कर दी है !

तत्र केचन मासेषु सामान्य निर्वाचनम् भविष्यति ! निर्वाचनस्यानंतरम् निर्मित एकम् स्थिर सरकारेण सहैव एकम् सार्थकम् गम्भीर्यम् च् वार्तालापस्य औचित्यं निर्मयति ! इदृशं भवितुम् शक्नोति अतः एव पीएम मोदे: नयपालस्य विदेशमंत्रिणा सह मेलनम् न अभव्यतैसि !

वहां कुछ महीनों में आम चुनाव होगा ! चुनाव के बाद बनने वाली एक स्थिर सरकार के साथ ही एक सार्थक एवं गंभीर बातचीत का औचित्य बनता है ! ऐसा हो सकता है कि इसी कारण पीएम मोदी की नेपाल के विदेश मंत्री के साथ मुलाकात न हुई हो !

वस्तुतः,गत मई इत्ये रक्षामंत्री राजनाथ सिंह: लिपुलेखैव गता सामरिक रूपेण महत्वपूर्ण एकस्य प्रस्तरयुक्त मार्गस्य उद्घाटनम् कृतः ! एते मार्गे नयपालः आपत्ति व्यक्तमानः कालापानी, लिपुलेख,लिम्पियाधुराम् स्व मानचित्रे सम्मिलितं अक्रियते !

दरअसल,गत मई में रक्षा मंत्री राजनाथ सिंह ने लिपुलेख तक जाने वाली सामरिक रूप से महत्वपूर्ण एक सड़क मार्ग का उद्घाटन किया ! इस मार्ग पर नेपाल ने आपत्ति जताते हुए कालापानी,लिपुलेख और लिंपियाधुरा को अपने नक्शे में शामिल कर लिया !

भारत दीर्घकालात् एतानांक्षेत्राणाम् स्व प्रांतम् मान्यतमागतः ! मानचित्र कलहम्,भारत- नयपाल सीमायाम् गोलिकाप्रहारम् पीएम केपी ओले: कथनानि द्वयो देशौ संबंधयो कटुता आनयस्य कार्यम् कृतः !

भारत लंबे समय से इन क्षेत्रों का अपना इलाका मानता आया है ! नक्शा विवाद,भारत-नेपाल सीमा पर गोलीबारी और पीएम केपी ओली के बयानों ने दोनों देशों को संबंधों में तल्खी लाने का काम किया !

वस्तुतः,अनंतरे रॉ प्रमुखः समंत गोयल:,विदेश सचिव हर्षवर्धन श्रृंगला: सैन्य प्रमुखः एमएम नरवणेस्य च् यात्रायाः अनंतरम् संबंधेषु कोमलतागमनस्य आरम्भम् अभवत् ! भारतीय आधिकारीणां भ्रमणानि भारत-नयपाल संयुक्त आयोगस्य सभायाः मार्गम् प्रशस्त: !

हालांकि,बाद में रॉ प्रमुख समंत गोयल,विदेश सचिव हर्षवर्धन श्रृंगला और सेना प्रमुख एमएम नरवणे की यात्रा के बाद संबंधों में नरमी आने की शुरुआत हुई ! भारतीय अधिकारियों के दौरों ने भारत-नेपाल संयुक्त आयोग की बैठक का रास्ता साफ किया !

भारत-नयपालस्य मध्य सीमा कलहस्य यत्रैव प्रश्नमस्ति तर्हि तस्मिन् भारत: स्व स्थितिम् स्पष्टम् अक्रियते ! नव इन्द्रप्रस्थम् नयपालेन स्व मानचित्रे प्रथम स्थितिम् स्पष्टम् कृताय कथयतु ! अस्यानंतरैव सीमा कलहे वार्तालापम् अग्रम् बर्धिष्यति !

भारत-नेपाल के बीच सीमा विवाद का जहां तक सवाल है तो उस पर भारत ने अपनी स्थिति स्पष्ट कर दी है ! नई दिल्ली ने नेपाल से अपने मानचित्र पर पहले स्थिति स्पष्ट करने के लिए कहा है ! इसके बाद ही सीमा विवाद पर बातचीत आगे बढ़ेगी !

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

spot_img

Related articles

कन्हैया लाल तेली इत्यस्य किं ?:-सर्वोच्च न्यायालयम् ! कन्हैया लाल तेली का क्या ?:-सर्वोच्च न्यायालय !

भवतम् जून २०२२ तमस्य घटना स्मरणम् भविष्यति, यदा राजस्थानस्योदयपुरे इस्लामी कट्टरपंथिनः सौचिक: कन्हैया लाल तेली इत्यस्य शिरोच्छेदमकुर्वन् !...

१५ वर्षीया दलित अवयस्काया सह त्रीणि दिवसानि एवाकरोत् सामूहिक दुष्कर्म, पुनः इस्लामे धर्मांतरणम् बलात् च् पाणिग्रहण ! 15 साल की दलित नाबालिग के साथ...

उत्तर प्रदेशस्य ब्रह्मऋषि नगरे मुस्लिम समुदायस्य केचन युवका: एकायाः अवयस्का बालिकाया: अपहरणम् कृत्वा तया बंधने अकरोत् त्रीणि दिवसानि...

यै: मया मातु: अंतिम संस्कारे गन्तुं न अददु:, तै: अस्माभिः निरंकुश: कथयन्ति-राजनाथ सिंह: ! जिन्होंने मुझे माँ के अंतिम संस्कार में जाने नहीं दिया,...

रक्षामंत्री राजनाथ सिंहस्य मातु: निधन ब्रेन हेमरेजतः अभवत् स्म, तु तेन अंतिम संस्कारे गमनस्याज्ञा नाददात् स्म ! यस्योल्लेख...

धर्मनगरी अयोध्यायां मादकपदार्थस्य वाणिज्यस्य कुचक्रम् ! धर्मनगरी अयोध्या में नशे के कारोबार की साजिश !

उत्तरप्रदेशस्यायोध्यायां आरक्षकः मद्यपदार्थस्य वाणिज्यकृतस्यारोपे एकाम् मुस्लिम महिलाम् बंधनमकरोत् ! आरोप्या: महिलायाः नाम परवीन बानो या बुर्का धारित्वा स्मैक...